નવી દિલ્હીઃ ચેક ક્લિયરિંગ હવે થોડા કલાકોમાં જ થઈ જશે. રિઝર્વ બેંક ઓફ ઈન્ડિયા (RBI) એ ચેક ક્લિયરિંગના સમયમાં થોડા કલાકો ઘટાડવા અને તેની સાથે સંકળાયેલા જોખમોને ઘટાડવાના હેતુ માટે પગલાં લેવાની જાહેરાત કરી છે. હાલમાં, ચેક ડિપોઝિટથી ચેક ક્લિયરન્સમાં બે દિવસ લાગે છે. પરંતુ નવી સિસ્ટમમાં ચેક જમા થયાના થોડા કલાકોમાં જ ‘ક્લીયર’ થઈ જશે.
RBI એ શું કહ્યું?
ગુરુવારે ચાલુ નાણાકીય વર્ષની ત્રીજી નાણાકીય નીતિ સમીક્ષાની જાહેરાત કરતા, RBI ગવર્નર શક્તિકાંત દાસે જણાવ્યું છે કે, “ચેક ક્લિયરિંગને સુવ્યવસ્થિત કરવા, તેની સાથે સંકળાયેલા જોખમને ઘટાડવા અને ગ્રાહકોને વધુ સારી સેવાઓ આપવાના ઉદ્દેશ્ય સાથે, ચેક ટ્રંકેશન સિસ્ટમ (CTS) ની વર્તમાન પ્રક્રિયામાં બદલવાનો પ્રસ્તાવ છે. તેમણે કહ્યું કે આ હેઠળ, વર્તમાન સીટીએસ સિસ્ટમ હેઠળ ‘બેચ’માં પ્રક્રિયા કરવાને બદલે, કામકાજના સમય દરમિયાન નિરંતર આધાર પર ક્લિયરિંગની વ્યવસ્થા કરવામાં આવશે.
નવી સિસ્ટમમાં કેવી રીતે થશે કામ
આરબીઆઈના જણાવ્યા અનુસાર, “નવી સિસ્ટમ હેઠળ, ચેકને સ્કેન કરવામાં આવશે, તેને રજૂ કરવામાં આવશે અને થોડા કલાકોમાં ક્લિયર કરવામાં આવશે. આના પરિણામે થોડા કલાકોમાં ચેક ક્લિયરિંગ થશે જ્યારે હાલમાં તે બે દિવસ જેટલો સમય લે છે. દાસે કહ્યું કે, આ સબંધિત વિગતવાર માર્ગદર્શિકા ટૂંક સમયમાં જારી કરવામાં આવશે. આ સિવાય, આરબીઆઈએ દર પખવાડિયે કંપનીઓને બેંકો દ્વારા તેના ગ્રાહકો વિશેની ‘ક્રેડિટ’ માહિતીની જાણ કરવાનો પ્રસ્તાવ મૂક્યો છે. હાલમાં આ રિપોર્ટ મહિનામાં એકવાર જ આપવામાં આવે છે.
નવમી વખત વ્યાજ દરો યથાવત
RBI એ આર્થિક પ્રવૃતિઓમાં ચાલી રહેલા ઉછાળાને ટાંકીને અને ફુગાવા પર નજર રાખીને, સતત નવમી વખત પોલિસી રેટ યથાવત રાખવાનો નિર્ણય કર્યો છે, જેનાથી સામાન્ય લોકો નિરાશ થયા છે જેઓ વ્યાજદરમાં ઘટાડાની અપેક્ષા રાખતા હતા. મે 2022 થી 250 બેસિસ પોઈન્ટ્સ સુધી સતત છ વખત દરમાં વધારો કર્યા બાદ ગયા વર્ષે એપ્રિલમાં દરમાં વધારો કરવાનું ચક્ર બંધ કરવામાં આવ્યું હતું અને તે હજી પણ આ સ્તરે જ છે.